Miło nam przekazać informację, że Wydawnictwo KOMAG opublikowało, w ramach serii wydawniczej Cyfrowa gospodarka, nową monografię: Automatyzacja i monitorowanie procesu produkcyjnego w kopalniach podziemnych – polskie doświadczenia we wdrażaniu paradygmatu PRZEMYSŁU 4.0, pod redakcją naukową dr. inż. Artura Dyczko. Książka swoim zakresem obejmuje procesy związane z dołową informatyzacją, łącznością radiową, monitorowaniem warunków bezpieczeństwa pracy, automatyzacją i wykorzystaniem zaawansowanej analityki danych do podejmowania decyzji zarządczych, jak również monitorowaniem obszaru cyberbezpieczeństwa. Publikacja ta dedykowana jest szerokiemu gronu odbiorców zainteresowanych transformacją cyfrową tradycyjnych gałęzi gospodarki w organizacje uczące się, a więc takie które w usystematyzowany i aktywny sposób korzystając z własnych doświadczeń i dostępnych zasobów informacyjnych, optymalizują swój model biznesowy w zgodzie z paradygmatem przemysłu 4.0, zachowując konkurencyjność na zmieniającym się dynamicznie rynku.

Monografia została zrealizowana w ramach projektu MEiN: Doskonała Nauka II – wsparcie monografii naukowych.

Projekt dofinansowany ze środków budżetu państwa,
przyznanych przez Ministerstwo Edukacji i Nauki w ramach Programu „Doskonała nauka II”

Podczas warsztatów, które kierowane były do członków Śląskiego Związku Gmin i Powiatów prezentowane były przyrodnicze podstawy odtwarzania i monitorowania ekosystemów zurbanizowanych Górnego Śląska.

Otwierając warsztaty dr Artur Dyczko powołany przez Dyrektora ITG KOMAG na koordynatora prac Śląskiego Centrum Transformacji Ekosystemów Zurbanizowanych powiedział: „Szanowni, nasze spotkanie ma pozwolić nam inżynierom w sposób holistyczny traktować zachodzące wokół nas zmiany. Mają uzbroić nas w narzędzia i niezbędną wiedzę aby skutecznie stawiać opór powszechnej manipulacji i „ekoteryzmowi”. Mają wreszcie wspomagać samorządy w poszukiwaniu i przekształcaniu terenów zdegradowanych pod przyszłe inwestycje, wraz z pozyskaniem środków mających na celu przywrócenie terenom przekształconym wartość użytkową.”

W trakcie dyskusji poprowadzonej przez ekspertów z ITG KOMAG, Uniwersytetu Bielsko-Bialskiego i Uniwersytetu Śląskiego z udziałem młodych pracowników nauki omawiane były zagadnienia przedstawiające najnowszą wiedzę dostępną w literaturze światowej, która powinna być wykorzystana w planowaniu i przeprowadzaniu transformacji regionów miejsko-poprzemysłowych w celu odtwarzania mozaiki ekosystemów prowadzącej do podnoszenia odporności miast na zmiany klimatu.

W literaturze światowej ostatnich kilkunastu lat wyraźnie rysuje się kierunek badań skupiony wokół, często bardzo zaskakujących, procesów przyrodniczych, które dokonują się na terenach poważnie przekształconych przez człowieka – podkreślała w swoim wystąpieniu profesor Gabriela Woźniak.

Pierwsze prezentowane podczas warsztatów wystąpienie Pana dr Jerzego Parusela, dotyczyło omówienia zasobów bazodanowych zgromadzonych w trakcie 30-letniej działalności Centrum dziedzictwa przyrody Górnego Śląska (CDPGŚ) jako postawy wiedzy o zasobach przyrody Śląska.

Wiedza o zasobach, która powinna być systematycznie uzupełniana jest podstawą dla racjonalnego i optymalnego planowania transformacji ZIELONEGO ŚLĄSKA. Posiadanie danych dokumentujących zasoby historyczne i obserwowane w ciągu ostatnich 30 lat nie byłoby możliwe do odtworzenia  i w tym aspekcie zasoby CDPGŚ są bezcenne, a koncepcja istnienia i działania centrum była i jest przełomowa – przekonywał dr Jerzy Parusel.

Ogromna wartość zasobów, jakie zgromadzone zostały przez zespół badawczy kierowany przez Pana dr Jerzego Parusela jest szczególnie wyraźna obecnie, gdy region Górnego Śląska stoi przed poważnymi wyzwaniami – powiedział przedstawiciel Prezydenta miasta Bytomia Pan Wojciech Bryś.

Pani Kamila Adamik w swoim referacie „Koncepcja Natural Capital – co wiemy i jak można tę wiedzę wykorzystać” przedstawiła jak percepcja przyrody wpływa na uzyskiwanie korzyści, towarzyszy całej historii ludzkości i jak może wesprzeć w przyszłości planowanie transformacji przyrodniczej Śląska.

Różnorodność mszaków w ekosystemach miejsko-przemysłowych, została przedstawiona, jako niedoceniany aspekt różnorodności biologicznej przez Panią dr Annę Salachna. Mszaki są organizmami szczególnie ważnymi w siedliskach wodnych i nadwodnych dzięki niezwykłej zdolności do gromadzenia i utrzymywania wody.

Zebranym zaprezentowane zostało również przyrodnicze spojrzenie na gospodarkę kopalnianą skałą płonną w wystąpieniach: „Zwały skały płonnej jako przykład biodiversity hot spot” przez Pana Szymona Kaul, oraz „Osadniki ziemne wód kopalnianych, jako ważne elementy krajobrazu antropogenicznego służące wzmacnianiu małej retencji i różnorodności biologicznej” przygotowane przez Pana Bartosza Jendrzejek. Ostatnie wystąpienie w sesji Pana Jacka Kasztowskiego „Rola procesów adaptacyjnych dla zwiększania różnorodności biologicznej na przykładzie zmian fenologicznych”, podejmowało prezentację trudnego, acz bardzo ważnego zadania omówienia powszechnie obecnie obserwowanych i niedocenianych w aspekcie różnorodności biologicznej procesów adaptacyjnych w referacie.

Kończąc Warsztaty dr Artur Dyczko powiedział: „… nasz współpraca, niech mi będzie wolno powiedzieć, PRZYJAŹŃ pomiędzy badaczami Uniwersytetu Śląskiego Instytutu Biologii, Biotechnologii i Ochrony Środowiska, Instytutu Techniki Górniczej KOMAG oraz Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN z Krakowa zaowocowała już wieloma istotnymi dla branży surowcowej Polski przedsięwzięciami naukowo-badawczymi, z których zorganizowanie przez Instytut KOMAG w grudniu 2022 r. międzynarodowej konferencji naukowej „Bioróżnorodność a zrównoważona transformacja regionów przemysłowych i bezpieczeństwo energetyczne”, w której aktywnie uczestniczyli również przyrodnicy z Uniwersytetu Marii Curie Skłodowskiej w Lublinie jest dla mnie prawdziwym aktem założycielskim naszej współpracy. Wierzę że naszymi działaniami wyznaczamy własną drogę na europejskiej mapie transformacji przemysłu wydobywczego i to my górnicy i przyrodnicy zadbamy aby to była sprawiedliwa transformacja naszego kraju, która nikogo z tego procesu nie wykluczy i wszystkim da równe szanse rozwoju.”

Sesja była pierwszą publiczną prezentacją wyników projektu realizowanego w ramach powołanego przez ITG KOMAG Śląskiego Centrum Transformacji Ekosystemów Zurbanizowanych, a realizowanego przez badaczy z Miejskiego Ogrodu Botanicznego w Zabrzu, Uniwersytet Śląski i Uniwersytet Bielsko-Bialski oraz ITG KOMAG.

Uzyskane wyniki potwierdzają zasadność zbudowanej przez nas koncepcji i prawidłowość zdefiniowanych celów projektu WEŁNA NA HAŁDZIE. Wskazują również, że wełna owcza i różne jej przetworzone formy mają właściwości hydrofilowe, dzięki czemu są w stanie gromadzić wodę w strefie korzeniowej roślin kolonizujących między innymi hałdy – powiedziała w trakcie prezentacji główna autorka projekt dr inż. Joanna Grzybowska-Pietras reprezentująca Uniwersytet Bielsko-Bialski.

Sesja prowadzona przez profesor Gabrielę Woźniak z Uniwersytetu Śląskiego poświęcona była w całości pierwszemu publicznemu podsumowaniu dotychczasowych działań i dokonań w projekcie.

Pani dr Joanna Grzybowska-Pietras oraz Pani dr Anna Salachna przedstawiły założenia i przebieg dwóch grup realizowanych dotychczas projektów z wykorzystaniem m.in., wełny, które stały się inspiracją do zaprojektowania, założenia i podjęcia działań w projekcie wełna na hałdzie.

Założenia metodyczne, warunki i schemat układu poletek w obu lokalizacjach: Ogród Botaniczny w Zabrzu i teren ITG KOMAG w Gliwicach przedstawiała Pani dr Agnieszka Zawisza-Raszka – dyrektor Ogrodu Botanicznego w Zabrzu.

– Cieszy mnie bardzo, że nasze działania edukacyjno-badawcze w trosce o klimat i losy naszej planety zostały docenione przez ITG KOMAG i pozwoliły zainicjować i współtworzyć rozwój Śląskiego Centrum Transformacji Ekosystemów Zurbanizowanych, wierzę że to dopiero początek naszej naukowej przygody – komentuje Agnieszka Zawisza-Raszka, dyrektor Miejskiego Ogrodu Botanicznego w Zabrzu.

Pan dr Wojciech Bierza (Uniwersytet Śląski) przedstawił analizę pierwszych wstępnych wyników eksperymentu wełna na hałdzie, dotyczących porównania respiracji (uwalniania CO₂) gleby w każdym z bloków (gleba, hałda) i zastosowanych zabiegów (form wełny). Uzyskane wyniki wskazały na największe różnice między typami podłoża oraz zmianami fenologicznymi (sezonowymi). Wskazano również na znaczenie czynników takich jak temperatura i wilgotność na przebieg respiracji.

W dyskusji końcowej podkreślono znaczenie interdyscyplinarności oraz aplikacyjność koncepcji realizowanego projektu.

Panel dyskusyjny otworzył Pan dr Artur Dyczko powołany przez Dyrektora ITG KOMAG na koordynatora prac Śląskiego Centrum Transformacji Ekosystemów Zurbanizowanych mówiąc: Szanowni, naszym celem jest minimalizacja skutków działalności człowieka na otaczające nas ekosystemy, pokazanie możliwości współistnienia nowoczesnego przemysłu i wspomaganie bioróżnorodności Śląska. Wierzę że polskie górnictwo już niebawem będzie funkcjonowało w paradygmacie gospodarki o obiegu zamkniętym, a nasze Śląskie Centrum Transformacji Ekosystemów Zurbanizowanych stanie się fundamentem stymulującym proces zmian i wyznaczanie nowych kierunków przemysłu 4.0 na Śląsku.

Dyskusja podczas panelu skupiona była wokół trzech zagadnień. W pierwszej kolejności podjęto próbę zdefiniowania pojęć m.in., takich jak transformacja oraz teren przekształcony, które są wykorzystywane w przestrzeni medialnej, często w bardzo dowolny sposób, co utrudnia metodyczne podejście i przygotowanie planów długofalowych działań. Skoncentrowano się również na ocenie skuteczności dotychczasowych działań (wynikających z obecnych przepisów prawa) w zestawieniu z najnowszymi wynikami badań nauk przyrodniczych oraz obserwacjami i pomiarami przeprowadzonymi w spontanicznych ekosystemach rozwijających się na różnych siedliskach terenów przekształconych. Zarówno badacze jak przedstawiciele władz samorządowych podzielili się swoimi doświadczeniami.

Profesor Gabriela Woźniak z UŚ zauważyła: Nowe pokolenia inżynierów muszą być kształcone z pełną świadomością wpływu działalności człowieka na różne aspekty funkcjonowania środowiska naturalnego. Musimy kształcić inżynierów nie tylko górników ale również inżynierów świadomych i otwartych na wyzwania wynikające z transformacji otaczających nas ekosystemów, jak również posiadających wiedzę o przyrodniczych podstawach spontanicznego odtwarzania ekosystemów powstających na terenach przekształconych przez działalność górniczą.

W drugiej części Przedstawiciel Prezydenta miasta Bytom Pan Wojciech Bryś omówił szereg przykładów procesów obserwowanych na terenach przekształconych, pozostających w granicach administracyjnych miasta Bytom. Procesy przyrodnicze obserwowane na terenach przekształconych w Bytomiu w bardzo wielu aspektach okazały się zgodne z wyniki najnowszych badań naukowych i potwierdzały aktualne koncepcje proponowane w naukach przyrodniczych, a dotyczące m in., przebiegu spontanicznych procesów hydrologicznych. Procesy hydrologiczne związane są ze spontanicznym kształtowaniem się bardzo cennych siedlisk wodnych i nadwodnych (zbiorowisk roślin, ryb, płazów, gadów, stawonogów oraz ptaków).

Wojciech Bryś w swoim wystąpieniu przypomniał słowa prezydenta Bytomia Mariusza Wołosza: Przemiana takich miast jak Bytom wymaga wizji, wokół której skoncentruje się wiele podmiotów, zwłaszcza z reprezentujących środowiska naukowo-badawcze. Jestem przekonany, że współpraca, jaką nawiązaliśmy z kolejnymi parterami jest następnym krokiem w stronę dobrej transformacji miasta - mówi w trakcie organizowanego przez ITG KOMAG we wrześniu 2023 roku w Gliwickiej Arenie Kongresu prezydent Bytomia.

W trzeciej części przedyskutowano możliwe opcje różnych harmonogramów działań, które powinny zostać podjęte w celu systemowego odtworzenia ekosystemów na terenach miejsko-przemysłowych podlegających transformacji. Przedstawiciele samorządów podkreślali potrzebę współpracy, wspólnych dyskusji, które powinny być efektem integracji wokół Śląskiego Centrum Transformacji Ekosystemów Zurbanizowanych (CeTEZu), środowiska naukowego, samorządowego oraz zainteresowanych przedsiębiorców chcących podjąć działania wobec wyzwań jakie stawiają przed nami wszystkimi zmiany globalne – potrzeba wzmacniania różnorodności biologicznej, wzmacniania małej retencji, wzmacniania warunków sprzyjających trwałemu wiązaniu CO2 w związkach organicznych.

Pani dr Agnieszka Zawisza-Raszka, Dyrektor Miejskiego Ogrodu Botanicznego w Zabrzu przypomniała na koniec Panelu słowa prezydent Zabrza Małgorzaty Mańki-Szulik, która niedawno oceniając efekty podejmowanych inicjatyw ekologicznych powiedziała: Razem z mieszkańcami potrafimy nie tylko wykorzystywać pozyskane środki, ale realizujemy wiele bezcennych projektów. Efekty tych prac już widać; Zabrze w ostatnim rankingu zielonych miast Europolis zajęło drugie miejsce w Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii.

Dyskusja panelowa zakończyła się deklaracją wszystkich obecnych do dalszej współpracy i kontynuowanie dyskusji nad zainicjowanymi podczas panelu propozycjami potencjalnych rozwiązań dla zidentyfikowanych podczas panelu wyzwań.

Śląsk wyznaczy własną drogę na europejskiej mapie transformacji przemysłu wydobywczego i to my górnicy i przyrodnicy winniśmy zadbać aby to była sprawiedliwa transformacja naszego Regionu, która nikogo z tego procesu nie wykluczy i wszystkim da równe szanse rozwoju – powiedział kończąc panel dyskusyjny Artur Dyczko.

Moderatorem dyskusji była Pani dr hab. Gabriela WOŹNIAK, a uczestnikami:

• Dr Artur Dyczko – kierujący pracami Śląskiego Centrum Transformacji Ekosystemów Zurbanizowanych,
• Dr Agnieszka Zawisza-Raszka, Dyrektor Miejskiego Ogrodu Botanicznego w Zabrzu,
• Dr hab. Damian Chmura Uniwersytet Bielsko-Bialski,
• Wojciech Bryś – Przedstawiciel Prezydenta Bytomia,
• Dr inż. Joanna Grzybowska-Pietras Uniwersytet Bielsko-Bialski,

Z przyjemnością informujemy, że w ramach nowej serii wydawniczej „Bioróżnorodność”, Wydawnictwo KOMAG wydało monografię pt. Novel Ecosystem Development in Urban-Industry Areas as The Prerequisite of Modern Economy autorstwa prof. Gabrieli Woźniak oraz dr inż. Artura Dyczko. Dedykowana jest odbiorcom zainteresowanym rozwojem i transformacją ekosystemu na obszarach miejsko-przemysłowych i jego wpływowi na stymulowanie rozwoju nowoczesnej gospodarki.

Nowa seria wydawnicza popularyzuje gałęzie nauki i działań związane z tematyką bioróżnorodności, transformacji i bezpieczeństwa energetycznego. Służy promocji Instytutu, jako podmiotu otwartego na nowe obszary działania, zgodnie ze Strategią Instytutu na lata 2023 – 2030 - „Instytut zielonej przemiany”.

Wydana monografia jest publikacją realizowaną w ramach projektu MEiN Doskonała Nauka II - wsparcie monografii naukowych.

Publikacja dofinansowana ze środków budżetu państwa w ramach programu
Ministra Edukacji i Nauki pod nazwą „Doskonała nauka”

Dnia 8 grudnia br. Pracownicy Instytutu wraz z zaproszonymi Gośćmi świętowali Barbórkę.
Podczas uroczystości miłe słowa do Pracowników skierowali: Minister Marek Wesoły, Zastępca Prezydenta Miasta Zabrze – Katarzyna Dzióba, Zastępca Prezydenta Miasta Gliwice – Mariusz Śpiewok, Zastępca Prezydenta Miasta Katowice – Mariusz Skiba, Dyrektor Instytutu Poltegor – Jacek Szczepiński oraz Dyrektor Departamentu Energomechanicznego WUG – Józef Koczwara.
Podczas uroczystości Dyrektor Dariusz Prostański przedstawił najważniejsze osiągnięcia, naukowe, badawcze
i rozwojowe mijającego roku, a następnie zostały wręczone Brązowe Krzyże Zasługi, Złote i Brązowe Medale za Długoletnią Służbę, odznaki honorowe „Zasłużony dla Górnictwa RP”, „Zasłużony dla Bezpieczeństwa
w Górnictwie” oraz za zasługi dla Rozwoju Gospodarki RP. Wręczono także Stopnie Dyrektorów Górniczych oraz Inżynierów i Techników Górniczych, odznaki „Zasłużony dla Instytutu Techniki Górniczej KOMAG” i dyplomy
z okazji jubileuszu pracy.
Na zakończenie uroczystości wystąpił kwartet saksofonowy „Saksoholicy”.
Bardzo dziękujemy wszystkim Gościom za uczestnictwo w wydarzeniu, a także za nadesłane życzenia, zamieszczone poniżej.